رتبه بندی سایمگو(SCImago): نظام رتبه‌بندی مقالات اسکوپوس

در مطلبی که قبلا درباره چاپ مقاله نوشتیم اشاره کردیم که رتبه‌بندی مجلات علمی معتبر بر اساس آنکه زیر نظر کدامیک از دو موسسه تامسون رویترز و الزیویر اداره می‌شوند، تفاوت می‌کند. اخیرا مطلبی درباره نظام رتبه‌بندی مقالات isi (که همان ایمپکت فاکتور باشد نوشتیم) و امروز می‌خواهیم به رتبه‌بندی ژورنال‌های تحت نظارت موسسه هلندی الزیویر بپردازیم. نظام رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) طبقه‌بندی ژورنال‌های تحت نظارت موسسه هلندی الزویر (Elsevier) است که اطلاعات آن از بانک اطلاعاتی Scopus استخراج می‌شود.

رتبه‌بندی سایمگو یا ایمپکت فاکتور؟ تفاوت چمپیونزلیگ و جام جهانی

در مطلبی که به صورت مفصل درباره پروسه چاپ مقاله نوشتیم به یک سوال مهم پاسخ دادیم. سوال این بود که از نظر اعتبار و اهمیت چه تفاوتی بین ژورنال‌های isi و ژورنال‌های Scopus وجود دارد؟
برای جواب به این سوال از شما می‌پرسم که چه تفاوتی بین رقابت‌های جام جهانی فوتبال و لیگ قهرمانان اروپا وجود دارد؟ کدامیک معتبرتر است؟ آیا می‌شود تیم ملی برزیل را با تیم رئال مادرید مقایسه کرد؟ یقینا نه!
اما می‌شه بازیکن‌هاشونو با هم مقایسه کرد. می‌تونیم بگیم که فوروارد برزیل نیمارجونیور هست و فوروارد مادریدی‌ها کریم بنزما! به این معنی که هردو موسسه معتبر و صاحب‌نام هستند. اما آیا تمام ژورنال‌های isi به یک اندازه اعتبار و اهمیت دارند؟ تمام ژورنال‌های Scopus به یک اندازه موفق هستند؟ خب طبیعتا نه! می‌پرسید چطور؟ ما این مجلات را بر اساس نظام رتبه‌بندی خودشان می‌توانیم با هم مقایسه کنیم. نقش رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) اینجا اهمیت پیدا می‌کند.

رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) چیست؟

موسسه الزیویر تلاش کرده تا رتبه‌بندی مجلات اسکوپوس را نسبت به معیار رتبه‌بندی مجلات آی اس آی یا همان ضریب تاثیر متمایز کند. موسسه الزویر با ذکر این نکته که صرفا با در نظر گرفتن تعداد ارجاعات انجام‌شده به یک ژورنال، نمی‌توان به اعتبار یک ژورنال مهرتایید زد و نیز با بیان این شبهه که در سیستم موسسه کلاریوِیت آنالیتیکس ممکن است استنادات انجام‌گرفته از سمت مجلات کمتر معتبر نیز صورت بگیرد، تصمیم گرفت با را‌ه‌اندازی سیستم رتبه‌بندی سایمگو (SCImago)، میانگین وزنی استنادات انجام گرفته به مجلاتی که در بانک اطلاعاتی Scopus به ثبت رسیده‌اند را در بازه سه ساله در نظر بگیرد. نظام رتبه بندی SCImago با تکیه بر بانک اطلاعاتی Scopus و ارائه شاخص‌های هفت‌گانه، مجلات علمی را به چهار گروه کیفیت تقسیم می‌کند. در ادامه به معرفی المان ‌های موثر در رتبه ‌بندی سایمگو خواهیم پرداخت.

شاخص‌ های رتبه ‌بندی سایمگو (SCImago)

رتبه‌ بندی سایمگو به مراتب دقیق‌تر از مدل رتبه‌بندی ارائه‌شده از سمت موسسه کلاریوِیت آنالیتیکس است. تعداد مقالات چاپ‌شده در طی یک و سه سال گذشته، ارجاعات صورت‌گرفته در طی یک و سه سال گذشته، شاخص اچ ایندکس و سایر المان‌هایی که به تمایز دادن ژورنال‌ها و مقالات به ما کمک ‌می‌کند در رتبه‌بندی سایمگو لحاظ می‌شود. در ادامه به معرفی این شاخص‌ها می پردازیم اما پیش از آن می‌توانید با مراجعه به سایت موسسه الزیویر، لیست کامل رتبه‌بندی ژورنال‌ها در سال 2020 و ماقبل آن را از بخش Scimago Journal & Country Rank مشاهده کنید. در این سایت حتی می‌توانید رتبه علمی کشورها را از دیدگاه موسسه الزیویر ببینید.

شاخص SCImago Journal Rank یا شاخص SJR

این شاخص میزان اعتبار ژورنال‌های الزیویر را در گذار زمانی سه ساله بررسی می کند. تفاوت این شاخص با شاخص JCR آن است که تنها ارجاعات انجام‌گرفته به یک ژورنال را در یک بازه زمانی مشخص لحاظ نمی‌کند و اعتبار مجلاتی را که به آن استناد کرده‌اند نیز درنظر گرفته‌ می‌شود. به همین دلیل این شاخصه را می‌توان میانگین وزنی ارجاعات انجام گرفته به مقالات یک ژورنال دانست.

شاخص H index

H index: شاخص اچ ابزاری برای تشخیص پژوهشگران موفق و اثرگذار یک حوزه علمی از کسانی است که صرفا مقالات زیاد چاپ کرده‌اند، بی‌آنکه توانسته باشند مقالات خود را پایه و اساس تحقیقات بعدی دانشمندان کنند.
به زبان ساده اگر بخواهیم اچ ایندکس را توصیف کنیم، وقتی گفته می‌شود اچ ایندکس یک محقق به مقدار h است یعنی حداقل h مقاله چاپ شده دارد که h بار توسط پژوهش‌های اصیل محققان دیگر مورد استناد قرار گرفته است.
به طور مثال وقتی می‌گویند اثرگذاری علمی یک ژورنال بر اساس اچ ایندکس عدد 5 است، یعنی حداقل 5 مقاله در آن چاپ شده که هر کدام 5 بار توسط محققان و مقالات مجلات دیگر مورد استناد قرار گرفته است.

سایر شاخص‌های رتبه‌بندی سایمگو

(Total Docs (Current year: تعداد کل مقالات چاپ‌شده در طی یک سال در یک ژورنال را نشان می‌دهد.

(Total Docs (3 years: تعداد کل مقالات چاپ‌شده در طی سه سال گذشته در یک ژورنال را نشان می‌دهد.

(Total References (Current year: تعداد کل منابعی که در طی یک سال در مقالات چاپ‌شده در آن ژورنال به آن‌ها استناد شده نشان می‌دهد.

(Total Cites (3 years: تعداد کل ارجاعات انجام گرفته به مقالات یک ژورنال را در بازه زمانی 3 ساله نشان می‌دهد.

(Citable Docs (3 years: تعداد کل مقالاتی که در بازه زمانی 3 ساله در یک ژورنال چاپ‌شده‌ را نشان می‌دهد.

(Cites/Docs (2 years: نرخ تعداد استنادات صورت گرفته به مقالات چاپ شده در یک ژورنال را نشان می‌دهد.

(Ref/Docs (Current year: نرخ تعداد رفرنس های استناد شده در هر مقاله به تعداد مقالات چاپ شده در یک ژورنال را نشان می‌دهد.