تندخوانی: هر آنچه که باید بدانید + تمامی تکنیک‌ ها و تمرین‌ ها – بخش اول

حتی فکر کردن به تند خوانی هم شیرین است، اصلاً تندتر خواندن و سریع‌تر به حافظه سپردن همیشه جذاب بوده است. حتی نویسندۀ این مقاله هم هنگام تحقیق در مورد این موضوع و نگارش این متن، بسیار هیجان‌زده بود!

با تندتر خواندن یک متن می‌توان مطالب بیشتری را در زمان کوتاه‌تر خواند، البته باید این مسئله را هم در نظر داشته باشیم که تندخوانی با تقویت حافظه رابطه‌ای جدانشدنی دارد. این مهارت برای مترجمان هم اهمیت دارد؛ هر چقدر در استفاده از این تکنیک ماهرتر باشند، توانایی ترجمه متن بیشتری خواهند داشت.

در ادامه روش‌هایی کاربردی و عملی برای یادگیری مهارت تندخوانی ارائه خواهیم داد، با ما همراه باشید.

آیا فرد معمولی می‌تواند تندخوان شود؟

بله، مغز سالم می‌تواند هر بار عبارات و گروه کلمات را به خوبی کلمات پردازش کند. برای مثال خواندن «آنشکلوشمایلرامیتوانباگچترسیمکرد» خیلی سخت‌تر از خواندن «آن شکل و شمایل را می‌توان با گچ ترسیم کرد» است. یک فرد بدون بکارگیری اصول تندخوانی ناچار است تا فعالیت مغزی بیشتری نسبت به خوانندۀ تندخوان انجام دهد.

یکی از مزیت‌های تندخوانی این است که اگر یک خوانندۀ معمولی حدود ۴۰۰ توقف توأم با تمرکز بر روی هر صفحه انجام ‌دهد، فرد تندخوان تنها نزدیک به ۱۰۰ توقف در کل صفحه خواهد داشت، که این امر باعث کمتر خسته‌ شدن عضلات چشم خواهد شد. 

سه باور غلط در تندخوانی که همین حالا باید کنار گذاشت!

• فرد تندخوان، قادر به فهم و درک مطلب نیست.

  نه تنها گزارۀ بالا درست نیست، بلکه عکس آن نیز صادق است. خوانندۀ معمولی بخاطر توقف‌های مکررش ممکن است بی‌حوصله شود یا تمرکزش را از دست بدهد و حتی حضور ذهن کمی داشته باشد و به تبع آن فهم کمتری از متن پیدا کند.

• خواندن بیش از ۵۰۰ کلمه در دقیقه غیر ممکن است.

  خیر، اینگونه نیست. با دانستن این حقیقت که در هر توقف می‌توان تا ۶ کلمه را در محدودۀ دید قرار داد و در هر ثانیه ۴ توقف انجام داد، می‌توان دریافت که امکان خواندن ۵۰۰ کلمه در هر دقیقه وجود دارد.

• سرعت بیشتر، تمرکز کمتر.

  خیر، به هیچ عنوان اینگونه نیست. سریع‌تر خوانندن مانند یک نیروی جنبشی که رو به افزایش است، باعث افزایش تمرکز می‌شود. 

۶ دلیل که باید تندخوانی یاد بگیریم 

بخاطر داشته باشید که تندخوانی صرفاً سریع خواندن نیست، تندخوانی شامل تکنیک‌هایی است که علاوه بر سرعت، بر روی درک بیشتر و افزایش حافظه تمرکز دارد. در اینجا به ۶ دلیل برای یادگیری تندخوانی اشاره خواهیم کرد.

• تقویت حافظه

  مغز عضله است، مانند بقیه عضله‌ها نیاز به پرورش دارد و زمانی که این عضو از بدن تقویت شود، بدیهی است که عملکرد بهتری از خود نشان خواهد داد. تندخوانی مغز را به چالش می‌کشد و سطح کارایی آن را بالا می‌برد. وقتی مغز را وادار به خواندن اطلاعات با سرعت بالا می‌کنید، قسمت‌های مختلف فعالیتش بیشتر می‌شود، حافظه یکی از این بخش‌هاست و همین فعالیت موجب تقویت حافظه‌ شما خواهد شد.

• تمرکز بهتر

  اکثر افراد توانایی مطالعه با سرعت ۶۰۰ کلمه در دقیقه (wpm) را دارند. اما میانگین سرعت مطالعه واقعی چیزی حدود ۲۰۰ کلمه در دقیقه می‌باشد.

حالا دلیل این تفاوت زیاد چیست؟

می‌تواند دو دلیل داشته باشد؛ اول، شیوۀ مطالعه سنتی و دوم عدم تمرکز. عدم تمرکز باعث سردرگمی و پایین آمدن بازده می‌شود و سرعت را پایین خواهد آورد.

• افزایش قابل توجه اعتماد به‌ نفس

  طبیعی است که دانش بالا در مورد هر چیزی باعث ایجاد حس رضایت از خود و افزایش اعتماد به نفس می‌شود. تندخوانی و تقویت حافظه رابطۀ مستقیمی با اعتماد به نفس دارند.

• افزایش قدرت تفکر

  مطالعه یکی از بهترین تمرین‌ها برای مغز است. تندخوانی مغز را در مرتب‌سازی اطلاعات و همچنین کشف ارتباط بین اطلاعات گذشته و جدید، کارامدتر خواهد کرد. هر چقدر سرعت مطالعه بالاتر برود این فرایند سریع‌تر اتفاق افتاده و بطور اتوماتیک توانایی‌تان در ایجاد ارتباط بین اطلاعات سریع‌تر خواهد شد.

• تقویت مهارت‌های حل مسائل و مشکلات

  تندخوانی در کنار افزایش قدرت تفکر، مهارت‌های لازم برای حل مسائل را تقویت می‌کند؛ این امر با بهبود ارتباط بین اطلاعات توسط مغز امکان‌پذیر می‌شود.

• بالا رفتن انگیزه

  این اتفاق به صورت غیر مستقیم اتفاق می‌افتد، به این صورت که با استفاده از مهارت‌های تندخوانی و تسلط بر آن و مطالعۀ چندین کتاب، انگیزۀ شما برای خواندن بیشتر به مراتب بالاتر می‌رود.

۴ تکنیک کاربردی برای تمرکز هنگام تندخوانی

تمرکز هنگام تندخوانی یکی از دغدغه‌های بزرگ افراد است که رسیدن به آن نیازمند تمرین است. یادگیری اینکه چطور تمرکز کنید، در شغل و حرفۀ شما موجب افزایش عملکردتان خواهد شد.

به سراغ این تکنیک‌ها برویم:

تکنیک اول: هنگام مطالعه از انگشت خود به عنوان راهنمای چشم‌هایتان استفاده کنید.

چشم‌ها به حرکت حساس هستند، با کمک گرفتن از انگشت‌ها می‌توان سرعت و دقت خواندن را بالا برد. این کار را با یک مداد یا خودکار هم می‌توانید انجام دهید. دقت داشته باشید که سرعت خود را با توجه به متن تنظیم کنید. ممکن است در ابتدای امر کمی احساس ناراحتی یا حواس‌پرتی داشته باشید، دلیل آن عادت نداشتن شما به این حرکت است.

تکنیک دوم: کشتن حواس‌پرتی!

معمولاً عواملی که باعث حواس‌پرتی می‌شوند از کنترلتان خارج است، بنابراین تنها می‌توان روی عواملی که در اختیارتان است تمرکز کرد. برای مثال زنگ خوردن تلفن، چک کردن ایمیل و … را می‌توان به راحتی حل کرد.

تکنیک سوم: در مواقع خاص، هنگام مطالعه موسیقی گوش دهید.

سعی کنید متناسب با نوع متن، چند موسیقی هنگام مطالعه گوش دهید. البته تمامی این موسیقی‌ها‌ می‌بایست بی‌کلام و آرامش‌بخش باشند. اگر این کار باعث افزایش تمرکز شما نشد، آن را کنار بگذارید.

تکنیک چهارم: از استراحت‌های کوتاه غافل نشوید.

اگر نیاز به مطالعۀ بیشتر از یک ساعت دارید، حتماً زمان‌های کوتاهی را برای استراحت در نظر بگیرید (۵ تا ۱۰ دقیقه). دقت داشته باشید که این استراحت نباید طولانی شود، چراکه آن تمرکزی که هنگام مطالعه داشتید از بین می‌رود.

دلایل کندخوانی چیست؟

برای دستیابی به تندخوانی باید عوامل کندخوانی را شناخته و حذف کنیم. در اینجا به برخی از آن‌‌ها اشاره خواهیم کرد.

• کلمه‌خوانی

  طی این چند هزار سال تا همین حالا که از نوشتن و خواندن بشر می‌گذرد، در آموزش‌ها به افراد گفته شده است که کلمه به کلمه بخوانند. کاش به جای گفتن «بخوانید»، «چگونه خواندن» را آموزش می‌دادند. این عقیده که خواندن کلمه به کلمه درک از متن را بالا می‌برد دقیقاً برعکس واقعیت است، چراکه مغز با معنی کلمات سروکار دارد و نمود آن جمله است و نه کلمه! همین حالا که در حال خواندن این مطلب هستید، مغز شما کاری با کلمات ندارد بلکه روی معنای جملات تمرکز دارد.

• خواندن با صدای بلند (بلندخوانی)

  فردی که با صدای بلند متن را می‌خواند، حتی اگر با نهایت سرعت هم بخواند، نمی‌تواند بیشتر از ۳۰۰-۴۰۰ کلمه در دقیقه بخواند؛ زیرا سیستم گفتاری ما برای افزایش سرعت، محدودیت دارد، اما اگر این بلندخوانی به صامت‌خوانی و چشم‌خوانی تبدیل شود سرعت و درک مطلب بیشتر می‌شود.

• درون‌خوانی (لب‌خوانی)

  یکی از علل کندخوانی، درون‌خوانی یا لب‌خوانی است. لب‌خوانی عادتی غلطی بوده و باید به صامت‌خوانی یا چشم‌خوانی تبدیل شود، چراکه باعث کم شدن درک متن و سرعت مطالعه می‌شود.

• برگشت غیر ارادی چشم به عقب

  هنگام مطالعه گاهی اوقات چشم به صورت ناخودآگاه به عقب برمی‌گردد و متنی که چند لحظه پیش خواندید را دوباره می‌خواند، برای حل این مشکل می‌توان با انگشت، خودکار یا مداد متن را دنبال کرد، پس از مدتی چشم شما عادت می‌کند و دیگر نیازی به استفاده از این موارد نیست.

• سرگردانی چشم بین خطوط

  مانند مورد قبل، این مسئله بسیار گریبان‌گیر خواننده می‌شود. ممکن است حین خواندن مطلب چشمتان خط را گم کند و بین خطوط سرگردان شود. برای حل این مشکل می‌توان از یک کتاب یا برگۀ تیره استفاده کرد و از آن در بالا یا پایین خطی که در حال خواندنش هستید استفاده کنید.

• مکث طولانی چشم بر روی کلمات

  چشم بطور متوسط یک چهارم ثانیه روی هر کلمه مکث می‌کند، یعنی در هر ثانیه ۴ کلمه و در دقیقه ۲۴۰ کلمه، این در حالی است که تجربه نشان داده است افراد در اولین اندازه‌گیری سرعت خواندنشان، به عددی کمتر از ۲۴۰ می‌رسند؛ علت این موضوع همان موانعی است که بالاتر ذکر شد، می‌توان این سرعت را با تمرین افزایش داد.

  مکث طولانی چشم بر روی کلمات علاوه بر کاهش سرعت مطالعه، باعث خستگی چشم می‌شود؛ اصلاً به همین خاطر است که وقتی کتابی را برمی‌داریم و شروع به خواندن می‌کنیم از هوش می‌رویم، قرص خواب‌آوریست برای خودش!

• محدودیت حوزۀ دید

  در حالت عادی وقتی به متن نگاه می‌کنید تعدادی کلمه را می‌توانید ببینید و درک کنید، حال اگر این محدوده وسیع‌تر شود و تعداد کلماتی که می‌توانید ببینید تعداد زیادتری باشد، حوزه دیدتان افزایش می‌یابد و این موضوع منتج به افزایش سرعت مطالعۀ‌ شما می‌شود.

برای حل این مشکل چند تکنیک ارائه خواهیم داد. تمریناتی برای این زمینه وجود دارد تا حوزه دید را افزایش دهیم. در ابتدای کار چند کلمه را با فاصلۀ کم کنار هم بنویسید و به آن‌ها نگاه کنید و سپس کم کم فاصلۀ بین کلمات را زیاد کنید و دوباره به کلمات نگاه کنید، ممکن است در ابتدای کار چشمتان کمی اذیت شود. این کار را مکرراً تکرار کنید؛ با این کار چشم به یک نقطه ثابت نگاه می‌کند و بدون هیچ حرکتی کلمات سمت راست و چپ آن نقطه را می‌بیند.

در بخش دوم به ادامه بررسی نکات و تکینیک های تندخوانی خواهیم پرداخت.