ترجمه چیست – سلام بر مترجم یورگن کلوپ با آن صدای مشدی!

راستش موقع نوشتن این مطلب در تمام مدت حس می‌کردم این سوژه و موضوع برای کسی جذابیت نداشته باشد. چرا باید کسی بداند مفهوم واقعی ترجمه چیست ؟ الان کی داره متن منو می‌خونه؟ سلام می کنم بهت مخاطب؛ خوبی داداش (شایدم خواهر)؟ سلامتی؟ عارضم که روی صحبت این نطق عمومی در بلاگ ترنسیس بیشتر مترجمان جدید ترنسیس باشند. خلاصه… میخوام خیلی مختصر درباره چیستی ترجمه صحبت کنم.

ترجمه در کل اتفاق مهمیه؛ مترجمان به اندازه‌ی سیاست‌مداران اثرگذار اهمیت دارند، به اندازه مربی‌های بزرگ اهمیت دارند، به اندازه فوتبالیست‌ها، بازیگران، کارگردان‌ها، هنرمندان…

مترجم‌ها زبان گویای فرهنگ‌های مختلف هستند. حالا همه همه که نه، اونا که کارشون تو ترجمه درسته آدمای مهمی‌اند. امروز میخوام درباره اینکه ترجمه چه خدماتی به ما کرده و حواسمون نبوده، ترجمه واقعی چه ویژگی‌هایی دارد، و به طور کلی درباره نقش ترجمه صحیح و حرفه ای صحبت کنم؛ شاید به این سوال شما هم پاسخ داده بشه که دقیقا ترجمه چیست 🙂

می‌خواهید بدانید ترجمه چیست؟ تست شخصیت شناسی زیر را پر کنید پلیز

پاسخ به این سوال از زبان گروه‌های مختلف مخاطبان و مشتریان ما یک جواب منحصر به فرد دارد.
طرف ما دانشجوی داغون مقطع لیسانس باشد یک جواب دارد،
دانشجوی خوب مقطع لیسانس باشد یک پاسخ دیگر؛
دانشجوی مقاطع بالاتر هم باشد ترکیب جوابی که با این سوال می‌دهند به کلی متفاوت می‌شود.
ترجمه چیست ؟ ترجمه نمره مفتی است که استاد در مقطع لیسانس در اختیار دانشجو قرار می‌دهد تا با احتساب نمره حضور غیاب، احتمال قبولی دانشجویان را روی کاغذ بیشتر و بیشتر کند. (نقل قول دانشجوی داغون مقطع لیسانس)

ترجمه چیست ؟ ترجمه عبارتست از ترکیب جملات و عباراتی ناب از علوم بشری که به دست مترجمان تلاشگر در اختیار پژوهشگران برنا و پیر در سایر فرهنگ‌ها قرار می گیرد.  (قال دانشجوی خفن مقطع لیسانس)

ترجمه چیست ؟ ترجمه ابزار مهم دانشجویانی است که سودای اپلای در سر دارند!
چجوری؟ اینجوری که برای تهیه مقاله مروری یا پژوهشی بالاخره به ترجمه داکیومنت‌های نوشته شده در آن حوزه موضوعی احتیاج داریم. ترکیب یافته‌های خودمان با مباحثی که بقیه در اینباره مطرح کرده اند شاید بشود ساده تر به پروسه چاپ مقاله فکر کرد! برای همین ترجمه باید خیلی دقیق و تخصصی باشد.
(قال دانشجوی ارشد و دکتری ِ در راه عملیاتی کردن پروژه فرار مغزها)

پاسخ یک خبرنگار یا روزنامه‌نگار به این پرسش همینقدر می‌تواند متفاوت باشد.
مترجم یورگن کلوپ شاید بگوید: ترجمه تاکتیک‌های آقای خندان به گونه ای که افکار متفاوت این مربی به خوبی به تصویر کشیده بشه؛ آنقدر که کلوپ از صدای فوق‌العاده جدی اون خنده‌اش بگیرد حتی! مترجم استراماچونی هم شاید بگوید هرچی که به ذهنم می‌رسد می‌گویم، کافی‌است که به منظور استرا نزدیک‌تر باشد! واضحه که هر کسی از پنجره نگاه خودش دنبال جواب این سوال می‌گرده یا نه؟

بیخیال اینکه ترجمه چیست – اساسا ترجمه سیخی/ کلمه ای/ صفحه ای/ چند؟

راست و حسینی یک سوال دارم؛ مفهوم ترجمه در نگاه شما، برگردان کردن معنی جملات از یک زبان به زبان دیگر است؟ این وسطا یکسری لایی و زیرآبی هم به عنوان نمک کار همیشه وجود دارد درسته؟
استفاده از ابزارهای ترجمه رایگان مثل حضرت گوگل ترنسلیت، اینارو عرض می‌کنم!
اگر جواب شما «بله» است احتمالاً شما یک دانشجو هستید که استادش پروژه ترجمه‌ای را به او واگذار کرده و نمره ای را برایش درنظر گرفته، شما هم برای این نمره حساب ویژه بازکردید، اما نه حال انجام دادنش را دارید، نه توانش را دارید؛ نه دلتان می‌آید پول کافه و سینماتونو حرام این پروژه کنید! جزو آن دسته از دانشجویانی هستید که انجام آن را به انتهای ترم موکول می کنید تا بالاخره دوستِ داداشی یا دخترخاله‌ای همسایه‌ای کسی براتون ترجمه کنه. اگر هم قرار باشد برای این تکلیف کلاسی هزینه کنید قاعدتا سراغ سایت های چپرچلاقی می‌روید که با کمترین هزینه سر و ته قضیه هم بیاد.

ترجمه چیست | تز دکتری – پروژه دانشگاه – بروشور محصول

گروه دیگری از افراد هم که جوابشان خیر است احتمالاً به قول خودشان زبانشان خیلی خوب است چون سال هاست که به کلاس می روند و در فامیل زبانزد خاص‌و‌عام هستند. پس از نظرشان ترجمه آنقدرها هم راحت نیست! این افراد یا خودشان دست به ترجمه می‌زنند یا اینکه سراغ سایت‌های به نسبت معتبر می‌روند تا کارشان را انجام دهند. (اینها عمدتا مترجم را تا سرویس نکنند دست برنمی‌دارند می‌پرسید چرا؟ چون این دوستان نمره تافل یا آیلتس خوبی دارند و خودشان را مترجم تلقی می‌کنند)

به جز این دو گروه، طیف‌های دیگری از کاربران وجود دارند که نگاهشان به مقوله حرفه‌ای‌گری در پیشه ترجمه دارای احترام و سخت گیری بیشتری باشد؛ آنهایی که کسب و کارشان به این محتوا نیاز دارد؛
یا شایدم کسانی که در حال نگارش یک مقاله هستند، یا شایدم کسانیکه در حال تنظیم تز دکتری هستند.
جز این سه گروه بقیه مخاطبان سایت‌های ترجمه عمدتا نگاهشان به پیشه مترجمی چندان فاخر نیست! یک چیز تو مایه‌های اینکه ترجمه سیخی چنده و اینا!

سبک مترجم و انواع ترجمه

اگه موافقید درباره سبک مترجم‌ها و انواع ترجمه و فوت‌و‌فن‌های ترجمه کمی صحبت جدی کنیم.. در ابتدا باید بدانیم که ترجمه سبک‌های مختلفی دارد مانند سبک ادبی، سیاسی، بازرگانی، علمی و … همانطور که از نوع  نامگذاری‌اش برمی‌آید پیداست هدف هرکدام متفاوت است پس برای رسیدن به آن باید واژگان، ساختارهای دستوری، باهم‌آیی کلمات و شیوه بیان متفاوت داشت. قطعاً نمی شود که متون علمی درباره ویروس آغشته به کله پاچه خفاش را شبیه قصه بزبز قندی نوشت و به خود افتخار کرد که به ساده ترین و قابل فهم ترین حالت ممکن نوشته شده است.

بنابراین تا اینجا متوجه شدیم که رعایت سبک هر موضوع بسیار مهم است. خب حالا که این را متوجه شدیم باید این را هم بدانیم که برای ترجمه صرف بهره مندی از دانش زبان خارجی یا همان زبان مبدأ کافی نیست.

حواسمان باشد خواننده را با ارسال مواج به از خط طولی کنار زمین اوت نکنیم!

واقعیت این است که باید حواسمان باشد که خواننده بعد از خواندن متن ترجمه در افق محو نشود چون لازم است او به طور کامل منظور ما را بفهمد. یکی از سختی‌های ترجمه این است که علاوه بر دانستن زبان مبدأ باید به زبان مقصد نیز تسلط داشت. این به این معنی نیست که من اگر فارسی زبان هستم می‌توانم به راحتی به زبان فارسی ترجمه کنم. بلکه باید اصول و دستور این کار را بلد باشم تا به زبان مقصد، حتی اگر زبان خودم باشد، لطمه‌ای وارد نشود. گاهی در پاسخ به یک سوال بسیار جنرال مثل “ترجمه چیست و چه فوت‌و‌‌فن‌هایی دارد” لازم است به چنین مسائل ابتدایی اشاره کرد!

ترجمه یعنی چه؟ مجهول نویسی عالی مستدام!

ما در زبان فارسی تقریباً در اکثر موارد از جملات معلوم استفاده می‌کنیم ولی در بسیاری از ترجمه‌ها اصرار بر این است که جملات انگلیسی به همان شکل مجهول در فارسی ترجمه شود. مثلاً «ماشینش توسط دزد برده شد.» در حالیکه ما در فارسی به هیچ عنوان این جمله را استفاده نمی‌کنیم و به راحتی می‌گوییم « دزد ماشینش را برد.» خب عزیزِ من این چه کاریه؟! بیا و محبت کن فارسی حرف بزن.

پس باید توجه داشت که اصل وفاداری نباید فراموش شود! اصل وفاداری به زبان مبدأ و مقصد. حتی زبان مادری هم اصولی دارد که شاید شمای فارسی زبان بلد نباشی. می‌بینید؟ بچه‌های مترجمی زبان گاهی اینطوری خون دل می‌خورند.

مقوله چالش برانگیز ضرب المثل ها و تیکه های قدیمی

نکته بعدی که باید حواسمان به آن هم باشد تفاوت فرهنگی است. هر کشوری زبان و فرهنگ خودش را دارد پس براساس آن واژگان، عبارات، اصطلاحات و ضرب المثل‌های خاصی دارد. در ترجمه این‌ها باید بسیار دقت کرد چون بحثِ فرهنگ است و طبیعی است که مخاطبان زبان‌های دیگر درکی از بعضی از آن‌ها نداشته باشند. خود مترجم هم باید به درک درستی از آن ها برسد تا بتواند ترجمه‌شان کند. اگر هم اکنون لبخندی گوشه لب مبارکتان نشسته است احتمالا یاد شاهکارهای پیدا و پنهان خودتان افتاده باشید… بخندید ولی باید بهتر بشیم.

این ترجمه چیست که ترنسیس یگانه محبوب اوست؟

آقا همه اینارو گفتم، خواستم از اهمیت ترجمه، کاربرد ترجمه و سبک‌های ترجمه و مترجمان بنویسم. بخشی از سوتی‌ها و گرفتاری‌هایی که اینجا به کنایه ذکر کردم مثال‌های واقعی از مواردی بود که ترجمه مبتدی از سوی مترجمان تازه کار برای کارفرمایان مشکل درست کرد. صرف نظر از همه چیز، دانستن اینکه ذات ترجمه چیست و کاربرد ترجمه در کسب و کارها کجا به داد ما می‌رسد، اینکه بدانیم برای ترجمه تخصصی یا ترجمه مقاله فارسی به انگلیسی کجا مراجعه کنیم؛ از دردسرهای بعدی به شدت کم می‌کند. سایت ترجمه ترنسیس در این سال‌ها سعی کرده با سطح بندی دقیق مترجم‌ها، انتخاب رو برای مشتریان ساده‌تر کند. اگر نیاز به ترجمه تخصصی داشتید، “Transis.me” فراموشتان نشود. گودلاک دی یرز…