ترجمه فیلم به فارسی و چالش های پیش رویِ آن
- 11 مرداد 1397
- |
- زمان مطالعه: 4
- |
- 3016 بازدید
شکی نیست که ترجمه فیلم به فارسی سختیها و چالشهای مخصوص به خود را دارد و اگر به درستی انجام شود، میتواند توجه منتقدان و کارشناسان را در سرتاسر دنیا به خود جلب کند. اما اگر اینکار به طرز صحیحی انجام نشود، میتواند از یک فیلم جدی، اثری کمدی خلق کند. علاوه بر این چالشها، همچنان دشواریهای دیگری نیز در این حیطه بر سر راه مترجمان قرار دارد. اکثر مترجمان با این مشکلات آشنا و با آنها مواجه شده اند. اما آن دسته از مترجمانی که این چالشها را با خوبی درک کرده اند می توانند به کسب درآمد قابل توجه از طریق ترجمه فیلم، دست پیدا کنند.
زبان عامیانه در ترجمه فیلم به فارسی
استفاده از زبان عامیانه، سختترین بخش ترجمه فیلم است. در بهترین شرایط برخی کنایه ها در فرهنگهای مختلف وجود دارند که حتی با زبانی مشترک نیز قابل توضیح نیستند؛ چه رسد به انتقال آنها توسط زبانی دیگر. شاید ترجمۀ زبان عامیانه از هلندی به انگلیسی آسانتر باشد تا از روسی به انگلیسی؛ دلیل این امر نیز آنست که زبان هلندی و انگلیسی هردو از خانوادۀ زبانهای ژرمنی غربی هستند. علاوه بر این به دلیل قرابت جغرافیایی، این دو فرهنگ شباهتهای زیادی با یکدیگر دارند. بنابراین امکان انتقال لغات عامیانه از زبان هلندی به انگلیسی ساده تر خواهد بود. باز هم ممکن است برخی لغات بعد از ترجمه معنای خود را از دست بدهند.
به دلیل همین تفاوتهای فرهنگیست که گاه مترجمان از ترجمه آزاد برای انتقال معنای برخی لغات و اصطلاحات استفاده میکنند. به طور قطع هدف نهایی مترجم انتقال معنای صحیح است؛ بنابراین براساس نوع بافت زبانیِ موجود، میتوان از برخی عبارات جهت انتقال معنای عبارتی مشابه استفاده کرد.
اسامی مستعار
معمولاً ترجمۀ اسامی مستعار در فیلمها برای مترجمان کار آسانی نیست و دلیل آن دلالتهای معنایی وابسته به فرهنگ و رفتار است. برای مثال با شنیدن اصطلاح “دستش چسب دارد” در زبان انگلیسی، بلافاصله به یاد کسانی میافتیم که تمایل به دزدی دارند؛ اما معادل ایرانی آن این معنا را منتقل نمیکند. برخی مترجمان در مواجهه با چنین شرایطی، از کلمۀ استفاده شده در زبان مبدأ استفاده میکنند. گرچه اینکار راه حلی ساده محسوب میشود، اما لزوماً مؤثرتر از ترجمۀ تحت اللفظی نیست. چالش اصلی بر سر راه مترجمان زمانی اتفاق میافتد که با نامهای مستعار در باندهای خلافکار یا جنایی مواجه میشوند. در چنین شرایطی تقریباً هرکدام از شخصیتهای حاضر در فیلم نامی دارند که نشانگر احساسات، تمایلات و گرایشات آنهاست. شاید بهترین رویکرد در مواجه با این اسامی، رعایت امانت و انتقال نام بدون ترجمۀ آن است؛ رویکردی که استرس کمتری برای مترجم بههمراه دارد.
ناسزاگویی در ترجمه فیلم به فارسی
استفاده از ناسزا و دشنام یکی دیگر از چالشهای پیشروی مترجمان است. گاه به شوخی گفته میشود اولین کلمات و عباراتی که فرد در کشوری بیگانه از محلی های آن یاد میگیرد همین ناسزاها هستند؛ اما چه این حرف درست باشد یا نه، در این مقاله به دنبال مسئلۀ دیگری هستیم. آنچه واضح است، فحش و ناسزا در تمامی فرهنگها وجود دارند و هر زبان و فرهنگی از کلمات و عبارات خاص خود استفاده میکند.
برای مثال کلمۀ احمق در انگلیسی و هلندی یکسان است (Dumbo)؛ هردو لغت معنایی تحقیرکننده و مشابه دارند. بنابراین ترجمۀ آن چالشی به وجود نمیآورد. اما چالش حقیقی زمانی ایجاد میشود که کلمه ای گنگ و ناشناخته در یک فیلم مورداستفاده قرار میگیرد. این اتفاق در فیلمهای تاریخی بیشتر رخ میدهد، دلیل آنهم منسوخ شدن برخی اصطلاحات و کلمات است. در اینجا مترجم با چالش روبه رو میشود. وظیفۀ وی در اینجا حفظ و انتقال میزان توهین به زبان مقصد و همزمان حفظ امانتداری در حین ترجمه است.
ایما و اشارات
حتی بهترین مترجمان نیز پذیرفته اند، رساندن معنای اشارات و حرکات در ترجمۀ فیلم کاری بسیار دشوار است. شاید دلیلش این باشد که ایما و اشاره در هر کشوری معنایی متفاوت دارد و مترجم باید بدان آگاه باشد. واضح است که تنها هنگام ثبت زیرنویس برای فیلم با این مشکل مواجه خواهیم شد؛ نه ترجمۀ شفاهیِ آن. در این شرایط یافتن کلمات مناسب برای توضیح حرکتی خاص، دشوار خواهد بود. برای مثال اشاراتی که در هند برای گفتوگو به کار میرود ممکن است برای ایرانیها گیج کننده باشد. حرکات آنها شامل تکان دادن پیاپی سر میشود که در حقیقت معنای “موافقم” و “قبول دارم” را میرساند؛ اما این معنا برای ایرانیها قابل درک نیست. حال سؤال اینجاست که چگونه میتوان این معنا را در زیرنویس فیلم گنجاند؟
ترجمه فیلم به فارسی ؛ کاری بس دشوار
حتی مترجمان حرفه ای و باتجربه نیز قبول دارند ترجمه فیلم به فارسی کار بسیار دشواریست. دلیل آنهم تفاوتهای جزئی در ارتباطات کلامی و ایما و اشاره است. همین مشکلات ترجمه فیلم را از دیگر حوزه های ترجمه، ترجمه کتاب، ترجمه متون تخصصی سخت تر ساخته است.
محصول نهایی ترجمه فیلم باید همان احساسی را در بینندۀ ایرانی برانگیزد که در بینندۀ زبان مبدأ ایجاد کرده است. این هدف حتی برای مترجمان باتجربه نیز دشوار خواهد بود، اما اگر به درستی انجام شود، نمیتوان برای ترجمه آنها قیمتی تعیین کرد.
یکی از خدمات سایت ترجمه تخصصی ترنسیس، ترجمه فیلم و سریال و پیاده سازی زیرنویس است. ما تمامی این چالشها را به خوبی درک کرده ایم و ترجمه ای ارائه خواهیم دادم که نه تنها مفهوم زبان اصلی را تغییر ندهد بلکه برای بیننده نیز قابل فهم و روان باشد. شما می توانید نمونه کارهای ما در ترجمه فیلم و سریال را ببنید.
با خیال راحت و با طی کردن چند گام ساده، سفارش ترجمه فیلم خود را در سایت ترنسیس ایجاد کنید.
به مطالب ما علاقه مند شدید؟
در خبرنامه ترنسیس عضو شوید تا شما را از آخرین اخبار و مقالات خود باخبر کنیم