چگونه یک مترجم حرفه ای شویم؟

دانستن یک زبان بیگانه و توانایی نوشتن و صحبت کردن به آن زبان، شما را به مترجم حرفه ای تبدیل نمی‌کند. حتی گاهی اوقات کسانی که در رشته‌ی زبان انگلیسی (گرایشی غیر از مترجمی زبان) تحصیل کرده‌اند نیز نمی‌توانند کار ترجمه را به خوبی انجام دهند. ترجمه، تنها بازگردانی یک زبان به زبان دیگر نیست و مهارت‌ها و نکته‌های مهمی را شامل می‌شود که مترجم حرفه‌ای را از دیگران متمایز می‌کند.

در این مقاله به بررسی چندین فاکتور مهم برای تبدیل‌شدن به یک مترجم حرفه ای خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید. هنگام بازگردانی زبانی بیگانه، باید نکات مهمی همچون فرهنگ، اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها، نوع متن، استفاده از مناسب‌ترین منابع و ده‌ها فاکتور دیگر را در نظر گرفت. هنگام پذیرفتن یک فایل ترجمه نیز، تعامل داشتن با کارفرما می‌تواند کیفیت ترجمه را بالاتر ببرد.

مهم‌ترین نکات برای تبدیل‌شدن به یک مترجم حرفه ‌ای به شرح زیر است:

تسلط کافی به زبان مقصد و زبان مبدأ

مسلماً اولین قدم برای ترجمه، تسلط کافی به زبان مبدأ و البته زبان مقصد است. توانایی نوشتن به شکل روان در زبان مادری اهمیت بالایی دارد. شاید فکر کنید کسی که به‌ عنوان مثال، زبان مادری او فارسی است و تسلط خوبی هم به زبان انگلیسی دارد یک مترجم انگلیسی به فارسی است. اما ممکن است همین فرد قادر به نوشتن متون به‌صورت روان در زبان فارسی نباشد. پس سعی کنید همیشه مطالعه و تمرین کافی داشته باشید.

آشنایی با فرهنگ زبان مقصد

زبان، تنها کنار هم قرار دادن یک مجموعه از کلمات و عبارات نیست؛ بلکه فرهنگ، عقاید، مذهب، آداب‌ورسوم و صدها عامل دیگر دست‌به‌دست هم داده و یک زبان را می‌سازند. این عوامل با زبان پیوند خورده‌اند و اجزای جدایی‌ناپذیری از زبان هستند. مترجم حرفه ای فرهنگ مبدأ و مقصد را می‌شناسد. برای همین است مترجم حرفه ای شده است! به عبارت دیگر، وجه تمایز حرفه ای و غیرحرفه‌ای، اشراف به جوانب مختلف فرهنگی است.

گاهی عبارت‌هایی در یک زبان وجود دارد که بازگردانی آن‌ها به زبان‌های دیگر بسیار مشکل و حتی شاید غیرممکن باشد. برای اینکه بتوانیم متون را به بهترین نحو ترجمه کنیم باید آشنایی کافی با فرهنگ زبان مبدأ داشته باشیم. بهتر است مطالعه کافی در مورد زبانی که قصد داریم آن را ترجمه کنیم داشته باشیم تا بتوانیم هنگام ترجمه از این اطلاعات بهره بگیریم، مترجم حرفه ای تلاش می‌کند تا همیشه از لحاظ فرهنگی به‌روز باشد و از قافله عقب نماند!

تسلط مترجم حرفه ای به اصطلاحات و ضرب المثل‌ها

در هر زبانی ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحاتی وجود دارد که با آن زبان پیوند خورده‌اند. حتی گاهی بکار نبردن برخی اصطلاحات باعث می‌شود فرد نتواند مفهوم خود را به خوبی منتقل کند. آشنایی با ضرب‌المثل‌های زبان بیگانه هم یکی از مهارت‌هایی است که مترجم باید داشته باشد.

برخی اصطلاحات را می‌توان به‌راحتی ترجمه کرد اما یافتن معادل مناسب برای برخی از آن‌ها می‌تواند دشوار باشد. بکار بردن صحیح اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها باعث بالا رفتن کیفیت و روان‌تر شدن متن ترجمه‌شده می‌شود و البته نشان‌دهنده‌ی مهارت و تسلط مترجم حرفه ای است.

نوع متن

همیشه نوع متن و مخاطبی که برای آن می‌نویسید در نظر بگیرید. وقتی در حال ترجمه کتاب کودک هستیم باید لحن متفاوتی نسبت به نوشتن یک متن اداری و رسمی، در نظر بگیریم. در این مورد، استفاده از منابع مناسب و دیکشنری‌های تخصصی می‌تواند به مترجم حرفه ای کمک کند. اگر از منابع مناسب استفاده کنید خواهید دید که معادل‌های متنوعی در اختیار شما قرار می‌دهند. بنابراین می‌توانید بهترین معادل را نسبت به نوع متن انتخاب کنید.

استفاده از مناسب‌ترین منابع

همان‌طور که در مورد قبلی ذکر شد، استفاده از منبع مناسب برای ترجمه امری ضروری است. زیرا در صورت استفاده از منابع نامعتبر، نه تنها معادل مناسبی انتخاب نمی‌کنید بلکه ممکن است ترجمه‌های اشتباه و نامناسبی به شما ارائه دهد. منبع نامناسب، معادل‌های محدودی در اختیار مترجم حرفه ای قرار می‌دهد، پس سعی کنید بهترین منبع را انتخاب کنید. دیکشنری‌های تخصصی زیادی به‌صورت آنلاین وجود دارند که می‌توانند در این زمینه کمک‌کننده باشند.

تعامل با کارفرما

گاهی اوقات مترجم‌ها از اینکه درباره متن با کارفرما صحبت کنند اجتناب می‌کنند، زیرا فکر می‌کنند در صورت پرسیدن سؤال از کارفرما، ارزش علمی آن‌ها یا تسلط کافی آن‌ها زیر سؤال می‌رود. اما این‌طور نیست. گاهی ممکن است مترجم حرفه ای دو معادل مشابه و یکسان از نظر مناسب بودن با متن بیابد.

در این‌گونه مواقع بهتر است از کارفرما نظر او را بخواهیم که کدام را ترجیح می‌دهد. این به این معنی نیست که برای تک‌تک کلمات و عبارات باید از کارفرما سؤال کنیم؛ چون در این صورت تصور بالا درست است. بعضی اوقات هم ممکن است اشتباه نگارشی در متن وجود داشته باشد که مترجم حرفه ای را به‌اشتباه می‌اندازد. پس هنگامی‌ که در ترجمه با ابهامی روبرو شدید بهترین کار پرسیدن از کارفرماست و این به‌هیچ‌وجه به معنی نا مسلط بودن شما نیست.

بازخوانی

یکی از بدترین اشتباهات ترجمه، بازخوانی نکردن آن توسط مترجم است. ترجمه هرچند روان و باکیفیت باشد، ممکن است در آن اشتباهات نگارشی وجود داشته باشد یا ممکن است به علت حجم بالا، برخی کلمات ترجمه نشده باشند. بازخوانی دوباره یا حتی چندباره باعث می‌شود این اشتباهات کوچک که تأثیر بدی روی متن ارائه‌شده می‌گذارند، برطرف شوند.

استفاده از مراجع معتبر و ویکی پدیا

این مورد در ترجمه فارسی به انگلیسی بسیار حائز اهمیت است. هنگام یافتن معادل‌های تخصصی در ترجمه فارسی به انگلیسی باید مطمئن شوید که آن کلمات در حال حاضر در متون زبان مقصد بکار می‌روند. اگر در مورد معادل واژه‌های تخصصی اطمینان دارید، دیگر نیازی به این کار نیست؛ ولی درصورتی‌که چند معادل یکسان را یافتید و نتوانستید بین آن‌ها بهترین واژه را انتخاب کنید، کافی است عبارت موردنظر را که واژه تخصصی در آن هست جست‌وجو کنید. در مطلبی دیگر بهترین مترجم های آنلاین را برای شما گرداوری کرده‌ایم.

اگر عبارت شما صحیح باشد آن را در نتایج جستجو مشاهده می‌کنید، ویکی‌پدیا هم منبع مناسبی برای کمک به مترجم حرفه ای برای یافتن واژه‌های تخصصی است.

نتیجه‌گیری

دیدیم که مترجم حرفه ای علاوه بر دانش زبانی و نگارشی، نیازمند آگاهی و اشراف روی مسائل فرهنگی و اجتماعی زبان مبدأ و مقصد است. تعامل صحیح و مؤثر با کارفرما باعث بالا رفتن کیفیت ترجمه نهایی خواهد شد. همچنین، استفاده از منابع و مراجع معتبر برای یافتن معادل دقیق کلمات و جملات، از دیگر خصلت‌های یک مترجم حرفه ای محسوب می‌شود. نظر شما در این مورد چیست؟ به نظر شما مترجم حرفه ای چه ویژگی‌هایی دارد؟