حروف اضافه، ربط و نشانه در زبان فارسی

در زبان‌های مختلف کلماتی وجود دارند که به تنهایی هیچ معنی خاصی ندارند، اما وقتی در یک جمله قرار می‌گیرند، معنا، لحن و هدف نهایی آن را مشخص می‌کنند و نقشی تعیین‌کننده در موقعیت کلمات دارند.

معمولا به این دسته حرف گفته می‌شود و انواع مختلفی دارند و یک ویراستار تخصصی متن باید به خوبی هر کدام را بشناسد.

تا انتها با ما همراه باشید.

انواع حرف اضافه و کاربرد هر کدام

اگر بخواهیم کل حروف را به سه دسته کلی تقسیم کنیم، نتیجه به این شکل است:

📌 حرف ربط

همان‌طور که از نام آن پیداست، حرف ربط دو یا چند گروه را به هم پیوند می‌دهد؛ این گروه می‌تواند، کلمه ، عبارات دو سه کلمه‌ای و یا جمله باشد.

خود این حروف هم به دو دسته تقسیم می‌شوند، حروف ربط ساده و حروف ربط مرکب.

حروف ربط ساده پرکاربرد:

• و
• یا
• اگر
• تا
• ولی
• بلکه
• پس
• که

مثال: به او نگاه کردم و شروع به صحبت کردم.

برایش دست تکان دادم تا متوجه من شد.

حروف ربط مرکب پرکاربرد:

• به‌جز
• سپس
• همچنین
• چون که
• چندان
• همان که
• اگرچه
• با این حال

مثال: همین که علی را دیدم، به او سلام کردم.

🔵 خطاهای رایج در استفاده از حروف ربط

گاهی از دو حرف ربط در یک جمله مرکب استفاده می‌شود که حشو محسوب می‌شود:

🛑 با اینکه به او گفتم، اما باز هم کار خودش را کرد.

✅ با اینکه به او گفتم، باز هم کار خودش را کرد یا به او گفتم، اما باز هم کار خودش را کرد.

استفاده بیش از حد و نادرست از حرف اضافه که.

هر وقت در جملات خود، که را حذف کردید و جمله معنای خود را از دست نداد و همچنان خوانا بود، بدانید که اضافه است و بهتر است اصلاً آن را ننویسید.

🛑 شاید که بهتر باشد با او بروم.

✅ شاید بهتر باشد با او بروم.

گاهی در متون مختلف می‌بینیم که بعد از حرف آنچه، یک که هم اضافه کرده‌اند؛ این هم غلط و زائد است.

🛑 آنچه که باعث بروز این اتفاق شد  ….

✅ آنچه باعث بروز این اتفاق شد …

📌 حروف اضافه

حروف اضافه به تنهایی معنایی ندارند، نقش این دسته از حروف، تعیین نقش کلمات مختلف یک جمله، نسبت به فعل است.

مانند حروف ربط، حروف اضافه هم به دو دسته ساده و مرکب تقسیم می‌شود.

حروف اضافه ساده پرکاربرد:

• از
• با
• به
• در
• برای
• تا
• مگر
• جز
• بر

این حروف را نمی‌توانید از هم جدا کنید.

مثال: چیزی در اتاق است.

نکته: در برخی جمله‌های گفتاری، حروف اضافه حذف می‌شوند 👈 رفتیم مدرسه: به مدرسه رفتیم.

حروف اضافه مرکب پرکاربرد:

• به غیر
• از نظر
• از جمله
• دربرابر
• درباره
• بر اساس
• باوجود
• و ….

این دسته از حروف اضافه را می‌توانید از هم تفکیک کنید.

وقتی این دسته حروف با یک گروه متممی همراه باشد، اغلب حالت قیدی دارد.

به محض رسیدن، به او زنگ زدم.

با وجود گرمی هوا، بیرون رفتیم.

جدول‌های پایین، از اصلی‌ترین دلایل نوشتن این مقاله هستند؛ هر فعل یا اسم باید با چه حرف اضافه‌ای همراه باشند؟ ترکیب صحیح به شرح زیر است!

ابتدا جدول افعال و حرف اضافه صحیح 👇

در جدول بعدی، قرار است حرف اضافه درست برای اسامی مختلف را بشناسید. 👇

برای برخی از افعال و اسم‌ها، دو یا حتی 4 حرف اضافه قرار گرفته است؛ در این موارد، با توجه به جمله، معنا و کاربرد کلمات باید حرف اضافه صحیح را انتخاب کنید.

برای مثال:

• به من آموزش داد.
• با کتاب آموزش داد.

هر دو جمله صحیح است اما معنای آن متفاوت است.

📌 حرف نشانه

این دسته از حروف برای مشخص کردن نقش کلمات در جمله است؛ برای مثال مفعول، منادا و …به این دسته از حروف، نقش‌نما هم می‌گوییم؛ بیایید با نقش‌نماهای پرکاربرد و مهم آشنا شویم.

را نشانۀ مفعول

حرف را اگر در یک جمله بیاید، نشانه مفعول است و کلمه قبل از آن مفعول محسوب می‌شود.

مثال: تمام این موارد را بنویس.

حروف ندا

این دسته حروف را به خوبی می‌شناسید؛ کلمه‌ای که بعد از این حروف قرار بگیرد، مناداست و نقش ندا محسوب می‌شوند.

یا خدا، ای خدا، خدایـا

نشانه کسره

اگر بعد از هر اسم یا کلمه‌ای، نشانه کسره قرار بگیرد، آن کلمه، حکم اسم را دارد و کلمه بعد از آن صفت یا مضافه‌الیه است.

مثال:

پاکتِ نامه (نامه در نقش مضافه‌الیه)

پاکتِ سفید (سفید در نقش صفت)

سخن پایانی

امیدوارم این مطلب به شما کمک کرده باشد؛ اگر دوست دارید در زمینه ویراستاری فعالیت کنید، شما هم می‌توانید عضوی از تیم ترنسیس باشید! به صفحه استخدام مترجم سر بزنین.

اگر سوالی دارید، حتماً در بخش کامنت‌ها از ما بپرسید؛ مشتاقانه منتظر نظرات شما هستیم.