9 راهکار طلایی برای ادیت یک مقاله علمی + 7 ابزار کاربردی

وقتی می‌شنویم مقاله‌ای رد شده، معمولا فکر می‌کنیم به دلیل زیر سوال رفتن صحت اطلاعات است. در صورتی که دو دلیل اصلی که باعث رد اکثر مقاله می‌شود؛ قالب بندی نادرست و کیفیت پایین نگارش متن است.

راهکاری آن چیست؟ چرا خیلی از دانشجویان ویرایش مقاله علمی و اهمیت آن را فراموش می‌کنند؟

چرا ویرایش مهم است؟

از آنجا که ویرایش روی دیدگاه ما تاثیر می‌گذارد، بعد از نوشتن هر مقاله لازم است آن را ویرایش کنید. همچنین ویرایش و ادیت مقاله علمی به قدری مهم است که می‌تواند اعتبار علمی مقاله را چندین برابر کند.

در واقع هدف ویرایش یک مقاله این است که اطلاعات را برای خواننده جذاب‌تر کنیم؛ بدون اینکه منظور و صدای نویسنده تغییر کند. همچنین با ویرایش، متن را قبل از انتشار، دقیق و قابل فهم می‌کنیم.

همچنین برای چاپ مقاله در ژورنال‌های معتبر حتما باید آن را ویرایش کنید؛ شما هر چقدر هم مقاله را با دقت بنویسید، باز هم اشکالاتی دارد که می‌تواند به خوانایی و مفهوم متن لطمه بزند؛ حتی اعتبار علمی و کیفیت آن را زیر سوال می‌برد.

فرض کنید به شما یک مقاله علمی داده‌اند که از نظر نگارشی، املایی و یا دستوری مشکل داشته باشد؛ باز هم آن را معتبر می‌دانید؟!

تفاوت ویرایش و بازخوانی چیست؟

ویرایش و بازخوانی دو بخش از یک فرایند هستند.

در مرحله اول یعنی بخش ادیت، ایجاد تغییراتی برای قابل فهم بودن ، حفظ اختصار و دقیق بودن مقاله است. در حالی که در در بخش بازخوانی، تمام اشتباهات املایی، دستور زبان و علائم نگارشی اصلاح می‌شوند.

در بخش ویرایش، باید عبارت‌های نامناسب، قالب بندی، نوع سبک و لحن، استفاده بیش از حد از اصطلاحات و هر چیزی که مربوط به معنا و مفهوم می‌شود، را بررسی و اصلاح کنید.

نکته خیلی مهم: زمانی که ویرایش اولیه و ادیت مقاله را به پایان رساندید، قبل از مرحله بازخوانی حتما استراحت کنید؛ کمی از مقاله فاصله بگیرید.

وقتی احساس خستگی می‌کنید، علاقه و تمرکز شما در حین ویرایش به مویی بند است! از طرف دیگر اگر بدون وقفه مقاله را ویرایش کنید، به اشتباهات خود پی نمی‌برید؛ زیرا در ذهنتان پیش‌زمینه‌ای از مقاله دارید. به عبارت ساده‌تر شما دچار نزدیک‌بینی می‌شوید.

5 راهکار طلایی ویرایش صحیح یک مقاله علمی

در این قسمت بررسی می‌کنیم که چطور باید مقاله علمی خود را ادیت و ویرایش کنیم تا بهترین نتیجه را بگیریم.

مرحله اول: ادیت اولیه

1. ساختار مقاله را بررسی کنید

مطمئن شوید بخش‌های اصلی متن، ترتیب صحیحی دارند. در اینجا لازم است قالب استاندارد مقالات و مجلات را یاد بگیریم. یعنی همان قالب IMRD

این قالب دارای 4 بخش اصلی است:

Introduction: مقدمه

Methods: مواد/روش‌ها

Results: نتایج

Discussion: بحث/نتیجه‌گیری

🚩 نکته: دقت کنید هر قسمت دقیقا به ترتیب بالا باشد.

2. یک چک لیست برای ادیت و بازخوانی تهیه کنید

شاید با خودتان بگویید مسائل نگارشی و ویراستاری زیادی وجود دارد که نمی‌توان به همه آن‌ها پرداخت؛ اما لیست سوالات زیر قبل از

بازخوانی و ادیت مقاله علمی به شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید مقاله به نحو احسن نوشته و ویرایش شده است.

✅ آیا عنوان مقاله مختصر و مرتبط است؟

همانطور که می‌دانید عنوان اولین عنصری است که خواننده با آن رو‌به‌رو می‌شود.

بنابراین سعی کنید عنوان را تا حد ممکن کوتاه انتخاب کنید. با عنوان مختصر اما جذاب خواننده را جذب کنید.

✅ آیا اهداف مقاله شما با مخاطبان شما همسو است؟

به ماهیت و اهداف تحقیق خود دقت کنید.

• هدفم از نوشتن این مقاله چیست؟
• چرا مخاطب باید مقاله من را بخواند؟
• آیا نوشتۀ من برای عدۀ خاصی مناسب‌تر است یا خوانندگان عمومی؟

این سوالات به شما کمک می‌کند هر گونه ناسازگاری احتمالی را شناسایی و برطرف کنید؛ همچنین نوشتن مقاله شما را هدفمندتر می‌کند. نمی‌ذاره به جاده خاکی بزنین!

✅ آیا بخش بحث، سوالات تحقیق شما را پاسخ می‌دهد؟

بخش بحث، سخت‌ترین قسمت مقاله پژوهشی است؛ در بخش بحث هم باید به سوالاتی که در مقدمه پرسیده‌اید، پاسخ دهید و هم نتایج و پیامد‌های تحقیق خود را تفسیر کنید.

نکته: حتما به خوانندگان یادآوری کنید که با نوشتن این مقاله به دنبال پر کردن کدام شکاف در چه دانشی هستید. آیا تحقیق شما به این هدف رسیده است یا نه؟

✅ آیا مواد و روش‌ها کوتاه و دقیق است؟

توضیحات قسمت روش‌ها و مواد باید به ترتیب منطقی، زمانی یا به ترتیب اهمیت موضوع باشند؛ مثلا موضوعاتی که اهمیت بیشتری دارند را اول مطرح کنید. برای اینکار می‌توانید از سرفصل‌ها (اگر طبق دستورالعمل‌ها مجاز باشد) و پاراگراف‌ها برای جداسازی استفاده کنید. این نکته به خواننده کمک می‌کند بخش‌های مختلف موضوع و ارتباطشان با یکدیگر را به خوبی درک کند.

✅ آیا شکل‌ها و جدول‌ها واضح و مرتبط هستند؟

اگر داده یا اطلاعاتی نیاز به توضیح بیشتری دارد، با توجه به نوع اطلاعات می‌توانید از شکل‌ها، جداول و نمودار‌ها بدون متن توضیحی استفاده کنید.

✅ آیا از فاعل یا فعل‌های مناسب استفاده کرده‌اید؟

همانطور که می‌دانید استفاده از فاعل، مفعول و زمان‌های فعل (گذشته، حال و آینده) روی کیفیت و خوانایی مقاله تاثیر مستقیم می‌گذارد. همچنین زمانیکه از اجزای جمله به درستی استفاده نکنید، خواننده باید جمله را بارها و بارها از اول بخواند تا جمله را درک کند؛ حتی ممکنه بیخیال خوندن مقاله شه؛ پس این نکته رو دست کم نگیرید!

3. پبرای هر ایده از یک پاراگراف استفاده کنید

در هر پاراگراف فقط در مورد یک ایده صحبت کنید. اگر موضوع طولانی است آن را به پاراگراف‌های کوچک‌تری تقسیم کنید. مطرح کردن یک ایده در هر پاراگراف جداگانه، هم به خواننده کمک می‌کند اطلاعات را در ذهن خود دسته بندی کند؛ و هم توالی و ارتباط موضوعات با یکدیگر را درک کند. با پاراگراف‌ بندی مناسب، هضم مطالب رو برای خواننده آسون می‌کنین!

4. ارتباط بین پاراگراف‌ها را حفظ کنید

منظورمان از ارتباط، همان کلمات، عبارات یا جملاتی هستند که پاراگراف‌ها و ایده‌ها را به هم متصل می‌کنند.

با حفظ ارتباط بین موضوعات، خواننده را برای رفتن به موضوع بعدی آماده می‌کنید.

برای انتقال خواننده به موضوع بعدی 3 راه وجود دارد:

1. بین بخش‌ها: قبل از اینکه به بخش بعدی بروید، خلاصه همان قسمت را مختصر بیان کنید.
2. بین پاراگراف‌ها: از کلمات ربط در پایان پاراگراف اول یا ابتدای پاراگراف دوم استفاده کنید؛ مثلا اما، به عنوان مثال، علاوه بر این، همچنین و…
3. در پاراگراف‌ها: با استفاده کلمات ربط در خودِ پاراگراف‌ها، خواننده را برای جمله بعد آماده کنید.

5. دستورالعمل‌های مجله را رعایت کنید

مجلات علمی، دستورالعمل‌های خاصی برای مقالات خود دارند؛ برای مثال ممکن است مجله مورد نظرتان، چیکده بیش از 250 کلمه را قبول نکند. اگر مقاله/چیکده شما از محدودیت‌ها فراتر رفت، لازم است طول جملات را کوتاه کنید.

📌 هشدار: کوتاه یا طولانی کردن جملات هرگز نباید به ارتباط منطقی پاراگراف (ها) لطمه بزند.

 6. از جملات ساده استفاده کنید

بیشتر افراد از جمله دانشجویان فکر می‌کنند هر چه متن/محتوایی جملات طولانی، کلمات قلمبه سلمبه و اصطلاحات پیچیده بیشتری داشته باشد، بار معنایی و اعتبار آن نوشته زیاد می‌شود؛ در نتیجه در دید خواننده محبوب و محبوب‌تر می‌شود. در صورتی که کاملا برعکسه!

شما با نگارش مقاله قرار است موضوع مقاله را کاملاً شمرده و ساده برای مخاطب توضیح دهید؛ نه با استفاده از جملات طولانی و اصطلاحات، سردرگمی او را بیشتر کنید. اگه خواننده با خوندن مقاله قراره سردرگم شه اصلا برای چی مقاله شما رو بخونه؟!

همچنین اگر جملات سخت و پیچیده باشند، خواننده مجبور است سرعت خود را کم کند؛ و همان جمله را چندین و چند بار از اول بخواند؛ حتی ممکنه کلا بیخیال مقاله‌تون بشه!

پس جملات خود را با حذف کلمات نامشخص، جزئیات غیر ضروری و اصطلاحات اضافی، ساده کنید. لقمه رو دور گردن‌تون نپیچونین! 😕

🚩 نکته مهم: منظور کلمات تخصصی رشته‌ای که در آن زمینه تحقیق کرده‌اید، نیست؛ منظور نحوۀ بیان مطالب است.

7. استنادها را بررسی کنید

از نقل قول‌ها و استنادات به درستی استفاده کنید؛ مراحل رفرنس‌دهی (Reference)  را به درستی و موبهمو انجام دهید؛ با رفرنس‌دهی درست هم به مقاله خود ارزش داده‌اید؛ هم به زحمات نویسندگان دیگر ارزش می‌دهید.

با رفرنس‌دهی در مقاله نشان می‌دهید به اندازه کافی تحقیق کرده‌اید؛ و از سایت‌ها، کتاب‌ها و مراجع معتبر دیگر استفاده کرده‌اید. با بی‌توجهی به ارجاع‌دهی اتهام سرقت ادبی را به خودتان وارد نکنید!

مرحله دوم: بازخوانی

8. بازخوانی را شروع کنید

مرحله دوم ویرایش، بازخوانی است. در این مرحله ما به دنبال اشکالات ظاهری مقاله هستیم. در بازخوانی، با تصحیح کلمه به کلمه‌ای مقاله، اشتباهات گرامری و غلط‌های املایی را تصحیح می‌کنیم.

9. از یک فرمت استفاده کنید

• در مقاله تنها از یک فونت استفاده کنید.
• فاصله خطوط و کلمات را بررسی کنید.
• با بولد کردن عنوان‌های اصلی، آن‌ها را از عنوان‌های فرعی جدا کنید.

📌 نکته تکمیلی: برای ویرایش، می‌توانید از اطرافیان خود (که با رشته‌ شما آشنا هستند) کمک بگیرید؛ همانطور که گفتیم آن‌ها به دلیل دچار نشدن به نزدیک‌بینی، اشتباهات را بهتر تشخیص می‌دهند. اما به طور  کلی، سپردن کار ویراستاری مقاله علمی به متخصصین این حوزه انتخاب عاقلانه‌تری خواهد بود.

اگر ادیت مقاله عملی شما به درستی انجام نشود، تمام زحمات شما به باد می‌رود.

7  ابزار ادیت متن (Proofreading)

با ابزارهای خودکار متن یا Proofreading متن خود را می‌توانید از جنبه‌های مختلف (دستوری، علائم نگارشی و املایی) ویرایش کنید. با استفاده از این ابزارها مطالب را در کمترین زمان و با حداقل هزینه تصحیح می‌کنید.

یک مقاله کامل درباره پروف‌ریدینگ داریم! حتماً به آن سر بزنید.

در ادامه ابزارهای پروف‌ریدینگ و مزایا و معایب هر کدام را بررسی می‌کنیم.

Grammarly  (بهترین و معروف‌ترین ابزارهای ویرایش)

مزایا:

☑️ اشتباهات املایی، دستوری و علامت گذاری متن را شناسایی و اصلاح می‌کند؛

☑️ نسخه پایانی را به صورت فایل PDF به شما ارائه می‌دهد؛

☑️ قابلیت اندازه‌گیری میزان قابل‌فهم بودن متن را دارد؛

☑️ قابل استفاده برای ویندوز و موبایل است؛

☑️ امکان ذخیرۀ خودکار اطلاعات را دارد؛

☑️ اشتباهات شما را توضیح می‌دهد؛

☑️ استفاده از گرامرلی آسان است؛

☑️ دقت ویرایش آن بالاست؛

☑️ دارای نسخه رایگان است؛

☑️ بسیار کاربر پسند است!

معایب:

❌ امکان خلاصه کردن متن را ندارد؛

❌ به صورت آفلاین متن را ویرایش نمی‌کند؛

❌ نسخه رایگان آن، امکانات محدودی است؛

❌ نسخه رایگان آن تبلیغات زیادی نمایش می‌دهد. به حدی تبلیغ نشون میده که مجبورتون می‌کنه نسخه پریمیومش رو بخرین!

❌ با برنامه Google Doc سازگار نیست. اگر می‌خواهید از گرامرلی استفاده کنید، مقاله را در گوگل داک ننویسید؛

❌ نمی‌تواند جایگزین ویرایش انسان شود.

Reverso

مزایا:

☑️ ابزاری رایگان برای ترجمه و ادیت متن است؛

☑️ دارای دیکشنری است؛

☑️ از زبان‌های فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، ایتالیایی، روسی، پرتغالی، ژاپنی، چینی و… پشتیبانی می‌کند؛

☑️ اصطلاحات تخصصی را ترجمه می‌کند.

 معایب:

❌ قابل استفاده فقط به صورت آنلاین

❌ نمی‌تواند جایگزین ادیت انسانی شود.

Language Tool

مزایا:

☑️ از زبان‌های انگلیسی، فارسی، روسی، ایتالیایی، اوکراینی، لهستانی و سایر زبان‌ها پشتیبانی می‌کند؛

☑️ برای مرورگر کروم در ویندوز قابل استفاده است؛

☑️ نسخه رایگان آن در دسترس شماست؛

☑️ با نرم افزار Word سازگار است؛

☑️ برای متون ساده (غیر تخصصی) گزینۀ مناسبی است.

معایب:

❌ نسخه رایگان آن امکانات محدودی دارد؛

❌ در ویرایش متون فارسی ضعیف است؛

❌ برای متون تخصصی یا متونی که اصطلاحات پیچیده دارند، مناسب نیست؛

❌ نمی‌تواند جایگزین ویرایش انسان شود.

 جینجر (Ginger)

مزایا:

☑️ اشتباهات نگارشی، دستوری، سبک و ساختار جملات را اصلاح می‌کند؛

☑️ جملات را بازنویسی می‌کند؛

☑️ بر اساس اشتباهات، به شما آموزش می‌دهد؛

☑️ خطاها را تجزیه و تحلیل می‌کند؛

☑️ دارای نسخه رایگان و پولی است.

معایب:

❌ نسخه رایگان آن امکانات محدودی دارد؛

❌ نمی‌تواند جایگزین ویرایش انسان شود.

 وایت اسموکر (WhiteSmoker)

مزایا:

☑️ عملکرد سریعی دارد و به همان نسبت دقت ویرایش آن بالاست؛

☑️ اشتباهات شما را توضیح می‌دهد؛

☑️ دیکشنری انگلیسی به انگلیسی دارد؛

☑️ دارای قالب‌های آماده برای نامه نگاری است؛

☑️ امکان تصحیح غلط‌های املایی، دستوری، نقطه‌گذاری و لحن متن را دارید؛

☑️ سبک نگارش شما را بررسی می‌کند؛ همچنین به کیفیت نگارش شما امتیاز می‌دهد.

معایب:

❌ برای متون تخصصی و ویرایش نیتیو متن مناسب نیست؛

❌ نمی‌تواند جایگزین ویرایش انسان شود.

Hemingway Editor

مزایا:

☑️ استفاده از آن آسان است؛

☑️ دارای نسخه رایگان و پولی است؛

☑️ برعکس برنامه گرامرلی وارد جزئیات گرامری نمی‌شود؛

☑️ خوانایی متن را ارزیابی و پیشنهاداتی برای آن ارائه می‌دهد؛

☑️ کلمات پرتکرار را شناسایی و مترادف‌های مناسب آن‌ها را جایگزین می‌کند؛

☑️ با قابلیت شمردن تعداد کلمات متن، زمان مورد نیاز برای خواندن مقاله تخمین می‌زند؛

☑️ جملات پیچیده و غلط‌های املایی را با رنگ قرمز مشخص می‌کند؛ و جملات طولانی را با رنگ زرد نشان می‌دهد.

معایب:

❌ نسخه رایگان آن امکانات محدودی دارد؛

❌ قابل استفاده برای مرورگرهای کروم، فایرفاکس و سافاری

❌ قابل استفاده از نسخه دسکتاپ به صورت آفلاین

❌ نمی‌تواند جایگزین ویرایش انسان شود.

Ortograf

مزایا:

☑️ رایگان است؛

☑️ اشکالات نگارشی و گرامری متن را شناسایی می‌کند.

معایب:

❌ قابل استفاده از تمامی امکانات آن به صورت آنلاین

❌ برای ویرایش متون تخصصی مناسب نیست؛

❌ نمی‌تواند جایگزین ویرایش انسان شود.

 بالاخره ویرایش انسانی یا ماشینی؟

تا اینجا قدم به قدم مراحل تصحیح یک مقاله و ابزارهای آن را با هم بررسی کردیم؛ اما همانطور که بهترین ترجمه، ترجمه انسانی است؛ با کیفیت‌ترین ویرایش، ویرایش انسانی است نه تصحیح ماشینی! پس بهتر است ترجمه کتاب و ترجمه مقاله خود را به متخصصین این حوزه بسپارید؛ برای ادیت مقالات علمی خود می‌توانید روی کمک ترنسیس حساب ویژه باز کنید.

تازه اگر برای چاپ مقاله علمی خود به دنبال راهکار سریع‌تر هستید، می‌توانید کار را به ما بسپارید!

 سخن پایانی ما

امیدواریم این مقاله پاسخگوی سوالات شما باشد؛ اگر احساس می‌کنید نکته‌ایی از قلم افتاده حتما با در میان بگذارید؛ مشتاقانه منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم.